Waarom paarden je niet loepzuiver spiegelen.

Waarom paarden je niet loepzuiver spiegelen.

In de wereld van paardencoaching hoor je het vaak: “Paarden spiegelen je loepzuiver.” Het klinkt prachtig – bijna magisch – maar het is te simplistisch. Het doet geen recht aan de complexiteit van het paard als levend, denkend en voelend wezen. Een paard is geen passieve spiegel die alleen maar jouw emoties of gedrag reflecteert. In werkelijkheid is een paard continu bezig met veel méér dan enkel jou.

Vanuit biologisch perspectief zijn paarden prooidieren. Hun overleving hangt af van een feilloze waarneming van de omgeving en van subtiele signalen in hun kudde. Wetenschappelijk onderzoek naar het sensorisch vermogen van paarden (Wathan & McComb, 2014) toont aan dat ze gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding en zelfs stemintonatie van zowel soortgenoten als mensen kunnen interpreteren. Tegelijkertijd moeten ze via gehoor, reuk, zicht en huidgevoeligheid alert blijven op geluiden, geuren en bewegingen die voor ons onopgemerkt blijven.

Een paard kan dus niet énkel ‘jou’ spiegelen zonder zichzelf in gevaar te brengen. Het voortdurend scannen van de omgeving – ook wel vigilance genoemd – is diep verankerd in hun zenuwstelsel. Onderzoek naar stress- en waakmechanismen bij prooidieren (Young et al., 2012) laat zien dat het sympathisch zenuwstelsel en de nervus vagus voortdurend in balans moeten blijven om snel te kunnen reageren op mogelijke bedreigingen. Een volledig gefixeerde focus op één mens zou deze balans verstoren, waardoor het paard kwetsbaar wordt voor roofdieren in de natuur.

Daarom is wat wij in coaching soms ‘spiegelen’ noemen, in werkelijkheid een veel dynamischer proces. Het paard reageert op een combinatie van interne signalen (jouw emoties, lichaamstaal, spierspanning) én externe prikkels (geluiden, bewegingen, geuren in de omgeving). Wat je ziet, is een momentopname binnen een veel groter web van interacties.

Voor ons als coach, cliënt of ruiter betekent dit dat we het paard niet moeten reduceren tot een emotionele spiegel, maar juist moeten erkennen als een volledig aanwezig, zelfstandig wezen. De kwaliteit van onze aanwezigheid – onze ademhaling, gronding, congruentie – kan het paard uitnodigen om in contact met ons te blijven, zonder zijn veiligheid te verliezen. En dát is waar de ware kracht van paardencoaching ligt: niet in het loepzuiver spiegelen, maar in het ontmoeten van het paard in zijn eigen, veelzijdige werkelijkheid.